Bạn tự ti rằng mình không thông minh hoặc không đủ giỏi để chơi cờ vua?
Bạn cảm thấy chán nản sau một thời gian luyện tập mà vẫn chưa được kết quả như ý?
Thời gian của bạn quá hạn hẹp?
Rồi, bạn đang định nghỉ chơi cờ vua. Tôi nói đúng không?
Là một huấn luyện viên, tôi hiểu rằng có rất nhiều lí do và đủ loại nghịch cảnh để bạn từ bỏ, hoặc đình chỉ vô thời hạn việc chơi cờ. Chơi cờ vua không hẳn là một trò giải trí. Đôi lúc, những suy nghĩ của chúng ta cứ rối tung lên.
Thật ra thì, những khó khăn này chỉ là muỗi so với các kỳ thủ khiếm thị.
Hỏi thật nhé, bạn có từng nghĩ rằng những người khiếm thị chơi cờ vua như thế nào không? Bạn không đọc nhầm đâu. Tôi đang nói về những kỳ thủ khiếm thị. Và tôi tin rằng, bạn sẽ phải cảm thấy vô cùng khâm phục khi thấy các kỳ thủ khiếm thị thi đấu.
Do không thể nhìn, họ chỉ có thề sử dụng cảm giác đôi bàn tay để nhận biết các quân cờ. Để tôi nói thêm chút. Bộ cờ được chế tác cho kỳ thủ khiếm thị cũng có quy chuẩn riêng, để có thể ít nhiều hỗ trợ. Các ô màu tối trên bàn cờ nhô cao hơn 3mm đến 4mm so với các ô màu sáng. Mỗi ô cờ có một lỗ tròn nhỏ ở giữa. Trên đỉnh của các quân cờ Đen có một mẫu kim loại nhô lên để họ có thể sờ và phân biệt với các quân cờ Trắng. Ngoài ra, quân cờ được gắn thêm phần đế ghim, để khi di chuyển, chúng được cố định ở những lỗ tương ứng với mỗi ô cờ.
Sự trợ giúp này là không nhiều, nhưng thật sự rất cần thiết để người khiếm thị có thể cùng chơi cờ vua.
Bạn thấy đấy. Để chơi được một ván cờ, các kỳ thủ khiếm thị phải vượt qua rất nhiều khó khăn. Chúng ta – những “người sáng” tiếp nhận các nguyên tắc rất dễ dàng, nhờ các khái niệm về ô màu tối, sáng, quân cờ trắng đen. Mắt chúng ta nhìn theo đường thẳng, hàng ngang, đường chéo, cung cấp dữ liệu cho não bộ tính toán thế cờ, nước đi. Với các kỳ thủ khiếm thị, những khái niệm này thật xa xỉ. Việc học cách đi quân, và chơi cờ vua được ở cấp độ vỡ lòng đã là một thử thách!
Thử so sánh tiến trình chọn lựa nước đi trên bàn cờ:
|
Kỳ thủ khiếm thị |
Nhìn quân cờ mà ta định di chuyển. |
Dùng tay sờ từng quân một, từng ô một để nhận diện thế cờ. |
Phải tưởng tượng và ghi nhớ được trong 32 quân cờ, quân nào còn và mất, vị trí của chúng ra sao. |
|
Xem xét nước đi của quân cờ định di chuyển, nhìn các ô xung quanh để xác định ô an toàn. |
Dùng tay kiểm tra đường đi dự tính, xem có quân cờ nào ngáng đường mà mình lỡ không chú ý hay không. |
Kiểm tra, tính toán lại sự hợp lý của nước đi trong trí tưởng tượng. Sai sót là điều rất dễ xảy ra khi phải ghi nhớ quá nhiều thứ. |
|
Nhìn các quân cờ đồng minh khác, tìm kiếm cách phối hợp. |
Sờ các quân cờ đồng minh, dùng tay lần mò các ô đường đi để tìm cách phối hợp. |
Sờ các quân cờ đối thủ, tính toán các mối đe dọa phản công. Đó là những biến số vô cùng phức tạp, thậm chí người sáng còn thấy khó khăn. |
|
Thực hiện nước đi trong vài giây. |
Tưởng tượng xem, sau nước đi của mình, thế cờ sẽ thay đổi như thế nào. Phần này thật sự rất rối rắm. Vì sau mỗi nước đi, có rất nhiều khả năng có thể xảy ra, chưa kể còn phải luôn ghi nhớ thế cờ gần nhất. |
Dò dẫm thực hiện nước đi. |
Mỗi bước đơn giản với ta là gấp ba, gấp bốn lần khó khăn với kỳ thủ khiếm thị. Nếu bạn có thể đọc bài viết này bằng đôi mắt của chính mình, việc chơi cờ vua với bạn dễ dàng biết chừng nào! Ta hay nói về sự hứng thú. Khi nào có hứng thì chơi. Còn với các kỳ thủ khiếm thị, cờ vua đòi hỏi cả một nghị lực lớn lao… Tôi từng đọc đâu đó những bài nghiên cứu khoa học, kết luận rằng con người học bằng mắt. Sự kết hợp thị giác – hình ảnh trực quan sinh động sẽ giúp tăng khà năng học và ghi nhớ. Không được may mắn như chúng ta, kỳ thủ khiếm thị đã chấp đi đôi mắt, họ chỉ có thể tiếp cận một cách hạn chế các dạng tài liệu bằng chữ nổi Braille. Tôi có thể khẳng định rằng những tài liệu kiểu vậy không được xuất bản theo số lượng lớn. Và người khiếm thị tìm đọc nó không dễ dàng như việc bạn đọc một tập Harry Potter đâu! Đa số, những kỳ thủ khiếm thị sẽ phải bước trên con đường chông gai: thua nhiều trăm ván cờ chỉ để quen hơn một chút.
khi ngọn đèn dần leo lắt trên tay
Bạn chỉ nhớ ánh mặt trời ban mai
Trong đêm dài, tuyết giá cứ tuôn rơi.
Nỗi nhớ một ai khác – đầy hay vơi
Bạn chỉ biết khi đã từng chia cắt
Và bạn ơi, nếu vẫn còn đôi mắt
Chơi cờ vua thật dễ biết bao nhiêu
Vậy nên, hãy cố lên. Đừng cố thuyết phục bản thân rằng: mọi thứ với chúng ta đều quá khó khăn 🙂
bài viết có liên quan