Nói sơ qua về cách sắp xếp quân đúng chuẩn trên bàn cờ vua:
– Hàng 1, 2 xếp quân Trắng và hàng 7, 8 xếp quân Đen.
– Ở hàng đầu ngang tiên của bàn cờ (hàng 1 và hàng 8), từ ngoài vào trong, các quân sẽ được sắp đặt theo thứ tự đối xứng: Xe, Mã, Tượng. Ở giữa là vị trí của Vua và Hậu: Vua đứng cột e và Hậu đứng cột d.
– Sau đó, ta lấp kín các ô ở hàng ngang tiếp theo (hàng 2 và hàng 7) bằng chốt.
Đây là bài học vỡ lòng với bất cứ kỳ người chơi cờ nào. Ấy thế mà sai sót vẫn cứ xảy ra: Từ các giải đấu phong trào với kinh phí thấp cho đến các các phim truyền hình, điện ảnh với kinh phí tính bằng hàng triệu độ la (Ta sẽ xem qua các tình huống dở khóc dở cười như vậy ở bên dưới nhen).
Các sai sót thường gặp trong việc xếp cờ
Bàn cờ sắp xếp sai hướng/ Sai màu ô ở góc
Thật kỳ lạ là các sai lầm như vầy thường được thấy phim truyền hình – phim điện ảnh, nơi mà mỗi khung hình thường được kiểm soát rất kỹ lưỡng. Thậm chí blogger Bill Wall còn viết hẳn cả một bài viết dài để liệt kê các phim phạm phải sai sót ngớ ngẩn này. Trên danh sách, nổi tiếng nhất có lẽ phải kể đến bom tấn Avengers: Civil War. Trong phim, có phân cảnh các siêu anh hùng ngồi vây quanh một bàn cờ bị sắp đặt sai:
Nextflix cũng đã phạm phải sai lầm tương tự – không phải ở mini serie Queen Gambit rất nổi tiếng thời gian gần đây, mà ở serie House of Card năm 2006:
Nguyên nhân có lẽ là do các nhiếp ảnh gia hoặc người dàn dựng chỉ quen xếp quân trên bàn cờ có các ký tự tọa độ rõ ràng nên bị bối rối khi phải xếp quân đúng chuẩn trên bàn cờ trơn. Hoặc giả, các đạo diễn không chú ý tiểu tiết, nghĩ là xếp cờ thế nào cũng được…
Nhưng không! Xếp cờ sai sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến dòng suy nghĩ của kỳ thủ trên bàn cờ. Màu ở ô góc bị sai nghĩa là màu ô ở vị trí đứng của tất cả các quân sẽ đều bị sai. Có khoảng 500 khai cuộc được đánh phân loại từ A00 đến E99, trong đó các thế biến khác nhau đôi khi chỉ ở vị trí của một chốt trên bàn cờ. Bàn cờ sai sẽ dễ dẫn đến biến nọ xọ biến kia. Trong đó, bị ảnh hưởng nhất có lẽ sẽ là cặp Tượng. Nếu xếp cờ đúng, Tượng ở bên cánh Vua là Tượng ô màu sáng. Rất nhiều đòn chiến thuật tấn công thành dựa trên cơ sở phối hợp của Tượng và Hậu. Sự đổi màu ô bất đắc dĩ này sẽ khiến người chơi cờ cảm thấy rất… kì cục.
Sắp xếp sai vị trí Vua và Hậu
Sai sót này có lẽ là do người chơi cờ Tướng chuyển sang chơi cờ Vua, nên đinh ninh rằng hai Vua không thể đối diện nhau được (trong cờ Tướng, việc để lộ mặt Tướng là nước đi không hợp lệ, tương tự như Vua trong cờ Vua đi vào ô bị kiểm soát (bị chiếu) vậy. Vậy nên các tay chơi sẽ đổi chỗ Vua và Hậu, sao cho Vua này đối diện với Hậu bên kia. Dĩ nhiên việc này là sai.
Kiểu sai còn lại là Vua và Hậu đứng sai màu ô xuất phát: Hậu Đen ở ô Trắng và ngược lại. Cái này cũng dễ bị nhầm lẫn nếu xếp quân trên bàn cờ trơn kkhông có ký tự chỉ tọa độ.
Hoặc dễ gặp hơn: trong các giải thi đấu, cờ đã được sắp xếp sẵn đúng màu ô ở góc rồi, nên kỳ thủ quên việc phải kiểm tra lại vị trí Vua và Hậu.
Ở một số địa phương vẫn tồn tại “lệ”: nếu sau 3 nước đầu tiên kỳ thủ không phát hiện ra điều này và điều chỉnh lại, thì về sau sẽ không được điều chỉnh nữa và mất luôn quyền nhập thành. Điều lệ này sai nguyên tắc do Fide quy định. Đúng ra, hai bên phải truy ngược thế cờ, xét xem việc Vua và Hậu đứng sai chỗ có ảnh hưởng đến thế cờ hay không.
- Nếu thế cờ không bị ảnh hưởng: đổi chỗ trở lại và tiếp tục ván đấu.
- Nếu thế cờ có bị ảnh hưởng ví dụ: bên tấn công đi chiếu Vua bằng Tượng, nhưng thế cờ bắt đầu của bên phòng thủ bị xếp nhầm: Hậu lại đang đứng ngay vị trí thuộc về Vua. Bên phòng thủ thấy vậy bèn dùng Hậu bắt Tượng luôn. Trường hợp này phải do trọng tài chuyên môn phân xử. Hợp lý nhất sẽ là Bên phòng thủ đổi chỗ Vua và Hậu và sau khi xếp cờ đúng, bên tấn công thực hiện một nước đi khác thay thế cho nước đi cũ. Nếu việc sai vị trí có ảnh hưởng đến tình huống cờ trước đó nữa thì khả năng hai đấu thủ sẽ phải đấu lại từ đầu.
Quy định chuẩn là vậy, nhưng có nhiều khi phép Vua sẽ thua lệ làng. Dù trong trường hợp nào, việc nhầm lẫn vị trí Vua và Hậu trong thi đấu cũng sẽ rất phiền phức, dẫn đến tiêu hao năng lượng cho những việc xử lý, kiện cáo không đáng có. Tốt hơn, kỳ thủ phải kiểm tra việc “xếp cờ đúng” ngay từ đầu.
Mẹo giúp xếp quân đúng chuẩn trên bàn cờ vua
Để việc xếp cờ đúng diễn ra suôn sẻ và dễ dàng hơn, bạn đọc hãy ghi nhớ 2 mẹo sau đây:
- Xếp cờ đúng: góc tay phải luôn là ô màu sáng.
- Xếp cờ đúng: Hậu Trắng ô Trắng, Hậu Đen ô Đen.
1. Góc tay phải luôn là ô màu sáng
Chỉ cần ghi nhớ nguyên tắc góc tay phải luôn là ô màu sáng, bạn đã tự khắc xếp cờ đúng chiều rồi. Dù bàn cờ có các ký tự tọa độ hay không, mẹo này vẫn sẽ đúng.
2. Hậu Trắng ô Trắng, Hậu Đen ô Đen
Nói vậy cho dễ nhớ, chứ đúng ra là phải nói như thế này: Hậu Trắng ở ô màu sáng, và Hậu Đen ở ô màu sẫm.
Nguyên tắc này sẽ chấm dứt các tranh cãi về vị trí đứng của Vua và Hậu trên bàn cờ. Các quân Xe, Mã, Tượng thì dễ nhớ rồi, vì vị trí của chúng đối xứng. Chỉ riêng ở quân Vua và Hậu thì có khả năng xảy ra lầm lẫn. Mẹo này sẽ giúp việc “xếp cờ đúng” được đảm bảo.
Phần này mình sẽ việc ngắn thôi, vì khi bạn thực hiện theo 2 mẹo trên thì việc xếp quân đúng chuẩn trên bàn cờ vua đã không còn là vấn đề. Có chăng, bạn chỉ phải nhớ thêm: hàng 1 bên Trắng, hàng 8 bên Đen thôi.
Bạn đã có bao giờ từng gặp rắc rối do việc xếp quân trên bàn cờ chưa? Hãy để lại bình luận chia sẻ nhé.
bài viết có liên quan