Không phải ngẫu nhiên mà “Hệ Thuy Sĩ” được chọn làm thể thức thi đấu chính thức cho bộ môn Cờ Vua xuyên suốt một thời gian dài. Những ưu điểm của hệ thi đấu này khá nổi bật: Sau mỗi ván, kỳ thủ sẽ gặp kỳ thủ khác trong nhóm đồng điểm với mình (ví dụ: thắng gặp thắng – thua gặp thua). Và cho dù có đánh mất phong độ trong 1 ván đấu – kỳ thủ vẫn còn những ván đấu khác để cố gắng sửa sai.
Khác với các giải thi đầu cờ thông thường, Cup thế giới không diễn ra theo “Hệ Thụy Sĩ” mà theo thể thức “Loại trực tiếp”. Thể thức này mang lại nhiều hứng khởi cho khán giả, nhưng là cơn ác mộng với các kỳ thủ, vì chỉ cần sơ sảy một chút thôi là phải trả giá rất đắt.
Cup Thế giới (Chess World Cup) được tổ chức hai năm một lần, với 128 kỳ thủ hàng đầu thế giới tham dự, đấu loại trực tiếp. Ở mỗi lượt, các kỳ thủ đấu hai trận cờ tiêu chuẩn (mỗi người có 90 phút suy nghĩ cho 40 nước đầu tiên, 30 phút cho phần còn lại ván đấu, cộng thêm 30 giây sau mỗi nước đi tính từ nước đầu tiên) trong hai ngày liên tiếp. Nếu bất phân thắng bại, họ sẽ bước vào loạt tie-break ở ngày thứ ba. Cả hai sẽ phải lần lượt đánh các loạt tie-break sau, cho đến khi phân thắng bại: Hai ván cờ nhanh (25 phút cộng 10 giây mỗi nước đi), hai ván cờ nhanh (10+10), hai ván cờ chớp (5+3), một ván “armageddon” quyết định (trắng có năm phút, đen có bốn phút, cộng ba giây cho mỗi nước đi kể từ nước 61, nếu hòa coi như đen thắng).
Cup Thế giới 2017 được xem là giải hấp dẫn nhất từ trước đến nay, với Top 15 thế giới đều góp mặt. Trong Top 30 thế giới, cũng chỉ có hai người không đến Tbisili, là Veselin Topalov (2.749) và Leinier Dominguez Perez (2.739). Ứng cử viên sáng giá nhất cho chức vô địch chính là Vua cờ Magnus Carlsen, kỳ thủ dẫn đầu thế giới ở cả cờ tiêu chuẩn (2.827), cờ nhanh (2.909) và cờ chớp (2.948). Giải còn có sự tham gia của kỳ thủ nữ số một thế giới – Hou Yifan (2.670). Hệ số Elo trung bình (theo xếp hạng tháng 8/2017) của 128 kỳ thủ là 2.642.
Hai kỳ thủ lọt vào trận chung kết sẽ nhận vé dự giải Thách Đấu (Candidates Tournament) – chọn ra người vô địch và thách đấu Vua cờ Carlsen. Đây là lần đầu tiên kỳ thủ người Na Uy đến Cup Thế giới, một bất ngờ thú vị bởi người đang giữ danh Vua cờ chưa bao giờ góp mặt.
Theo vnexpress.net
Đây là lần đầu tiên đương kim vô địch thế giới – Magnus Carlsen tham dự giải đấu như vậy. Việc này chưa từng có tiền lệ, vì những kỳ thủ từng nắm giữ ngôi vị sẽ không tham dự, có lẽ do “quan ngại” với kiểu “loại trực tiếp” như đã đề cập, hoặc giả nếu thắng giải – có khi họ phải đấu với chính mình.
Một bất ngờ thật sự đã điễn ra ở vòng 3. Carlsen đã phải dừng bước trước kỳ thủ Bu, Xiangzhi từ Trung Quốc. Không nhiều người mong chờ kết quả này diễn ra vì Carlsen hơn Bu đến cả trăm elo. Tuy vậy, như đã trình bày, thể thức loại trực tiếp luôn là một thử thách với bất cứ kỳ thủ nào, đặc biệt là các kỳ thủ ở top đầu, vì dữ liệu ván đấu của họ là rất nhiều, các đối thủ có thể nghiên cứu, phân tích và tìm ra cách để khắc chế.
Sẽ thật thiển cận nếu cho rằng Carlsen khinh địch hay mất tập trung nên mới thua, vì suy cho cùng, cờ vua là trò chơi của con người, bất ngờ luôn có thể xảy ra. Lịch sử cờ vua cũng từng chiến kiến những bất ngờ thú vị như vậy, Đơn cử là ván cờ thế kỷ của Bobby Fishcher khi ông chỉ mới 13 tuổi.
Bài phân tích bên dưới (do mình dịch lại từ bài phân tích của GM Dejan Bojkov) sẽ chứng minh Carlsen thua hoàn toàn không phải do khinh địch, mà là do anh đã quá căng thẳng với tâm lý “buộc phải thắng” để tỏ rõ sức cờ của một nhà vô địch…
Một người bạn của mình từng nói rằng: “lúc dễ thua nhất là lúc tưởng mình sắp thắng”. Có lẽ Carlsen đã phải trải qua cảm xúc này khi ngỡ như đã chiếm được ưu thế ở nước 13 – bắt chốt d5 – để rồi bỏ lỡ ý tưởng 15…Bxh3 của đối thủ. Nghiệt hơn nữa, tư cách của một nhà vô địch đã ngăn cản Carlsen chọn phương án dễ dàng hơn ở nước đi 17 để chuyển thành cờ hòa.
Dù thế nào, Carlsen vẫn còn một ván đấu nữa để cố gắng…
(Còn tiếp)
bài viết có liên quan